Τις «καλές» φορεσιές τις φυλάνε στην κασέλα με μήλα για να μυρίζουν ωραία.
Η γυναικεία ενδυμασία μοιάζει με την φορεσιά του Ανταρτικού σε σχήμα, αλλά διαφέρει στα χρώματα και στο διάκοσμο. Πρώτα φορούν μια τραχηλιά. Μετά φορούν μια φανέλα πλεκτή ή υφαντή με διακοσμητικά μανίκια, πλεκτά ή από αγοραστό ύφασμα. Ακολουθεί το πουκάμισο από λευκό βαμβακερό υφαντό με ελάχιστο κέντημα στον λαιμό, ποδόγυρο και στα μανίκια. 0 διάκοσμος των μανικιών παλαιότερα ήταν στο εσωτερικό τους μέρος και φαινόταν μόνον σαν τα γύριζαν ρεβέρ.
Τα σχέδια των κεντημάτων του πουκαμίσου έχουν διάφορα ονόματα που μεταφρασμένα από το τοπικό ιδίωμα είναι: «η φτέρη» με μπλε νήμα, «τα κλειδιά» με μαύρη κλωστή και το «βλεφαράκι». Τα κεντημένα με λευκό νήμα πουκάμισα είναι λευκά. Το πιο πλούσια σε κέντημα πουκάμισο είναι το μαύρο, το μαύρο και χρυσό και εκείνο με χάνδρες που είναι το νυφικό.
Πάνω από το πουκάμισο φορούν ένα μαύρο μάλλινο σιγούνι κεντημένα στο λαιμό και στο ποδόγυρο. Το σιγούνι το φορούν πάντα ακόμη και σε πένθος, οπότε το γυρίζουν ανάποδα, μια και Θεωρείται μεγάλη ντροπή να εμφανισθούν χωρίς αυτό. Ανάλογα με το σχέδιό του, έχει διάφορα ονόματα: «με κουμπιά», «το πολύ κεντημένο», με σταυρουδάκια.
Την μέση τυλίγουν με μακρύ μαύρο κορδόνι πάχους ένα δάχτυλο περίπου (πολύ παλιά φορούσαν και ζωνάρι) . Μετά δένουν την ποδιά μάλλινη υφαντή. Η ποδιά υφαίνεται με 4 πατίτρες και πολύ λεπτό χτένι. Η πιο πρόχειρη ποδιά είναι βαμβακερή, ριγέ κυρίως άσπρη και μαύρη. Αυτή φοριέται και από τούς άντρες στα γλέντια και τους γάμους σαν πρόκειται να κεράσουν. Οι ποδιές των Αλώνων είναι πολύ φαρδιές σε σκούρα χρώματα. Την ποδιά στολίζουν από την μέση προς τα δεξιά και πίσω. Επίσης στερεώνουν μια μικρή πετσέτα από λευκό βαμβακερά υφαντό με ενυφασμένα πολύχρωμα σχέδια στις δύο άκρες που λέγεται «Κάρπα».
H κάρπα έχει σχήμα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο. Σαν διπλωθεί στα δύο έχει φάρδος 5 πόντους περίπου, ενώ το μήκος της κυμαίνεται. Την φορούν από τη μέση της ποδιάς προς τα δεξιά, την περνούν στο ζωνάρι και αν περισσεύει πέφτει στο πλάι. Μετά η κάρπα αντικαταστάθηκε από αγοραστό μαντίλι που το διπλώνουν στο ίδιο φάρδος και το φορούν κατά τον ίδιο τρόπο. Αργότερα την Θέση του πήρε τεμάχιο φαρδιάς κορδέλας. Ανάμνηση αυ¬τής της συνηθείας είναι ένα μικρό κομματάκι κορδέλας φάρδους ενός πόντου και μήκους τριών πόντων ραμμένο στην ποδιά που κανείς από τους νεωτέρους δεν γνωρίζει γιατί υπάρχει εκεί.
Πάνω από όλα αυτά φορούν την σιγούνα, ίδια σε κοψιά με του Ανταρτικού, αλλά με σκούρο διάκοσμο. Πολλές φορές ανάμεσα στα δύο σιγούνια φορούν γιλέκο χωρίς μανίκια με γούνα αλεπούς στο λαιμό. Τα μανίκια αυτά θυμίζουν εκείνα τού Ανταρτικού.
Στο λαιμό φορούν γιορντάνι, περιλαίμιο κόσμημα από σαγιάκι κεντημένο με χάνδρες πάνω στο οποίο είναι ραμμένα 13 νομίσματα.
Στα πόδια φορούν το χειμώνα τσουράπια με πατούσα, ενώ το καλοκαίρι τα τσουράπια χωρίς πατούσα και κυκλοφορούν ξυπόλητες.
Παπούτσια φορούν σπάνια και είναι συνήθως Κοζανίτικα δώρα του γαμπρού προς όλη την οικογένεια.
Τα μαλλιά τους τα χτενίζουν ως εξής: Χωρίστρα στη μέση, δύο κοτσίδες στην πλάτη, στο μέτωπο πολύ αραιές φράντζες, τις οποίες κολλούν στο μέτωπο με ζάχαρη. Σε κάθε κρόταφο στρίβουν μια μακρύτατη μπούκλα, τα «τσουλούφια», τα οποία δένουν από το βράδυ με κορδέλες. Στο κεφάλι διευθετείται το μαντήλι, λευκό βαμβακερό υφαντό τετράγωνο που στη μια γωνιά έχει διακοσμητικά κεντήματα και μακρύτατη φούντα μαύρη, άσπρη, ή ασπρόμαυρη. Η εκ διαμέτρου αντίθετη γωνία στερεώνεται στην κορυφή τού κεφαλιού αφού απλωθεί εσωτερικά. Οι δύο άλλες άκρες προεξέχει προς τα πάνω οπότε το δέσιμο λέγεται «κερατάκι». Καμιά φορά το μαντήλι δένεται χαμηλά στο μέτωπο. Το πρόχειρο μαντήλι, το τσεμπέρι δηλαδή λέγεται «Σκέπη». Η φορεσιά αυτή στην απλούστερη μορφή φοριέται σήμερα μόνο σε χορευτικές επιδείξεις.
Συγγενικό σε φορεσιά χωριό είναι το χωριό Ακρίτας.
Ι. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ - ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΖΩΗ (Τεύχος 99)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου