Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

Η γειτονία Βαρόσι και η παλιά αγορά. Μέρος Γ΄. Μεκάσης Δ.


Μετά είναι η οδός Μπιζανίου, όπου παλαιότερα δεν υπήρχαν σπίτια. Αυτά άρχιζαν να χτίζονται μετά το 1900. Ανεβαίνοντας προς τα πάνω, μετά το
Μουσείο ήταν το σπίτι του οικοδόμου Αθανάσιου Σιαπάζου, από τον Ακρίτα. Το σπίτι του γεωργού Στέφανου Σοκλαρίδη, από την Πρέσπα. Μετά είναι ένα αδιέξοδο δρομάκι, όπου έμενε η Κατίνα Τοπάλη, και ο οικοδόμος Χρήστος Καμπέρας, από τα Άλωνα. Πιο ψηλά ήταν τα σπίτια του Γιώργου Δημητριάδη ή Παπά, από το Πολυπόταμο, όπου έμενε και ο γιος του Βαγγέλης Παπάς που ήταν ταχυδρόμος. Δίπλα έμενε ο ξυλουργός Αθανάσιος Φιλίππου, πατέρας του ωρολογά Πέρου Φιλίππου, από το Πολυπόταμο. Συνεχίζοντας την οδό Μπιζανίου ήταν τα σπίτια των μανάβηδων Παντελή και Στέφανου Βαραδίνη, και το σπίτι του Βαγγέλη Ιωαννίδη. Από την άλλη μεριά του δρόμου το τελευταίο σπίτι ήταν του βαρελά Ναούμ Γούτη, από το Πισοδέρι. Πιο κάτω το σπίτι του κτηνοτρόφου Πέτρου Γιουρούκη, από τα Άλωνα. Το μαντρί του βρισκόταν αρκετά χιλιόμετρα έξω από την Φλώρινα στον δρόμο προς τα Άλωνα. Το σπίτι του γεωργού Ηλία Γιούρση ή Κούρτη, από τα Άλωνα. Πιο κάτω το σπίτι του Πασχάλη Σιαλιάκου, από τον Πολυπόταμο. Μέσα στο αδιέξοδο δρομάκι το σπίτι του γεωργού Δημήτρη Κιάντου, από το Βαψώρι. Μετά το υπέροχο σπίτι του πολιτικού μηχανικού Θεόδωρου Νικολαϊδη. Στην γωνία στο ποτάμι, το σπίτι του μαραγκού Δημήτριου Καλταμπάνου, από το Νεοχωράκι. Στην οδό Μπιζανίου τα περισσότερα σπίτια χτίστηκαν από μετανάστες, που γύρισαν από την Αμερική. Στην δεκαετία του 1920 πολλά σπίτια έχτισε και ο εργολάβος Λάζαρος Παπατριανταφύλλου, και τα πουλούσε στους ενδιαφερόμενους.
Μετά την γωνία της οδού Μπιζανίου, συνεχίζοντας τον παραποτάμιο δρόμο προς τα κάτω είναι το σπίτι του Τριαντάφυλλου Καλταμπάνου, και αργότερα τον γιου του Ευάγγελου Καλταμπάνου, αρτεργάτη. Μετά ήταν το σπίτι των αδελφών Κοραΐτσα. O Λάζαρος ήταν τσαγκάρης, ο Αθανάσιος κουρέας και ο Φίλιππος ασάζης (νυχτοφύλακας της αγοράς). Γιος του Φίλιππα ήταν ο γνωστός Μανασής, που έγινε καλόγερος. Μετά ήταν τα σπίτια της οικογένειας Μπούτσκου.
O Ιωάννης Μπούτσκος διατέλεσε και Δήμαρχος Φλώρινας κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Στην γωνία ήταν το σπίτι του Θεόδωρου, Ιωάννη και Δημήτριου Τυρπένου. Στην οδό Καπετάν Ναούμ ήταν το σπίτι του βοσκού Αναστάσιου Μπούτσκου, του Χρήστου Ταλλίδη, του Κώστα Ροσενλή, του Μιχάλη και Στέφανου Σαμαρά, του Αναστάσιου Ιωαννίδη, του Τσούρλη, του Ηλία Τυρπένου και στην γωνία του Αθανάσιου Τυρπένου.
Μετά την γωνία συνεχίζοντας ήταν το σπίτι του Θεόδωρου Ναούμ, και μέσα στο αδιέξοδο στενάκι το σπίτι του Σωτήρη Νικολάου, του Βαγγέλη του ξυλοκόπου, τον Σπύρου Παπαλαζάρου, του Γεώργιου Δαμιανού. Στη συνέχεια στον δρόμο του ποταμού είναι το σπίτι του αξιωματικού Πέτρου Χατζηλάμπρου, όπου στεγάζεται και το εργαστήριο ζωγραφικής του Γρηγόρη Χατζηλάμπρου. Μετά ήταν το σπίτι του Ζαχαρία Κάνεβα, του Θεόδωρου Άλτα, του Γεώργιου Γρούιου, του Ηλία Μποζίνη, του Νικόλαου Σεκέρη, του Φιλιππίδη, του Στέφανσυ και Δημήτριου Λοκμάνη, και όπου σήμερα η καφετέρια και το σπίτι του Θανάση Νικολαΐδη ήταν το σπίτι του Δημήτριου Δημούση, όπου έμενε ο Αλέκος Άσπρος, αλλά και αρκετά χρόνια ο κουρέας Οδυσσέας Παπανέστωρας. Μετά είναι το αδιέξοδο δρομάκι όπου ήταν τα σπίτια του Κώστα Ροσενλή, του Ηλία και του Βασίλη Σιώτη, του Αλέκου, Θανάση, Νικολάκη και Θωμά Παπαθεοδώρου, του Μιχάλη Σαπουντζή, και στην γωνιά προς το ποτάμι το σπίτι του Θέμη και Ανέστη Χάρη, που ανακαινίστηκε πρόσφατα. Συνεχίζοντας τον δρόμο του ποταμού μετά το σπίτι του Χάρη ήταν το σπίτι του Αλέκου (Μπένου) Μπέλλη, του Βασίλειου Παπαγεωργίου και δίπλα στέκει ακόμη το μισογκρεμισμένο σπίτι του Παντελή Νάστη. Ιστορικό αυτό το σπίτι, καθώς από αυτό ο Καπετάν Ναούμης απήγαγε τον τούρκο καϊμακάμη, κατά την διάρκεια ενός γλεντιού, όπως συνήθιζαν να κάνουν οι μουσουλμάνοι όταν είχαν ραμαζάνι. Η απαγωγή αυτή έγινε το
1881. Μετά ήταν το σπίτι του Αναστάσιου και Ιωάννη Σαπουντζή. Το επόμενο σπίτι είναι το αρχοντικό του Στέργιου (Τέγου) και Ιωάννη Σαπουντζή. O Τέγος Σαπουντζής ήταν ο πρώτος δήμαρχος μετά την απελευθέρωση του 1912. Το αρχοντόσπιτο αυτό χτίστηκε το 1918, από το εργολάβο Δημήτριο Τούση, με γαλάζια πέτρα, από τα λατομεία της Κορυτσάς. Μετά ήταν το γωνιακό σπίτι του Δημήτριου Βαραδίνη, όπου σήμερα η πολυκατοικία του Παύλου και του Ιωσήφ Δάφκου. 'Ενα αδιέξοδο δρομάκι οδηγεί στα σπίτια του Γεώργιου Βερμπελή, του Σπύρου Ασίκη και στο βάθος το κόκκινο αρχοντόσπιτο του Νικόλαου Χάσου, ιατρού και δήμαρχου Φλώρινας προπολεμικά. Πέθανε ως δήμαρχος κατά την γερμανική Κατοχή. Σε αυτό κατοικεί ο γιος τον Νίκος Χάσος, ιατρός, ο οποίος διετέλεσε και δήμαρχος Φλώρινας. Το οικόπεδο αυτό το είχε αγοράσει ο Γρηγόριος Σαπουντζής πεθερός του Νικόλαου Χάσου, όταν ήρθε από την Κέλλη με τα αδέλφια του για να γλυτώσουν από τους βούλγαρους κομιτατζήδες. Το 1905 έχτισε ένα σπιτάκι και τα 1919 έκανε την προέκταση και το σπίτι πήρε την σημερινή του μορφή. Στην γωνία όπου σήμερα το εστιατόριο «Η άλλη όχθη» ήταν το σπίτι του παπά-Χρήστου Παπακωνσταντίνου και του γιου του Νώντα Παπακωνσταντίνου, υπάλληλου της Αγροτικής Τράπεζας. Στην άλλη γωνία ήταν το σπίτι του Πέτρου Βούλτση. Η οδός Γιαννοπούλου οδηγεί στο βουνά. Αυτό το μέρος οι Φλωρινιώτες το ονόμαζαν «Διαμάντι». Πιο πάνω κυλούσε το ποταμάκι Γιάζι και λίγο πιο ψηλά ήταν το εξοχικά καφενείο του Τέγου. Το καφενείο αυτό ήταν το κέντρο της ελληνικής νεολαίας της Φλώρινας, τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας. Σε αυτά γινόταν όλες οι συναντήσεις και οι μουσικές εκδηλώσεις. Κάτω από τα καφενείο το μέρος ήταν αμφιθεατρικό. Εκεί λοιπόν ο γαλλικός στρατός κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου έφερνε Θεατρικές ομάδες. Ο Θίασος «Κομεντί Φρανσέ» έδωσε πολλές παραστάσεις στο Γιάζι, για τον γαλλικό στρατό και την νεολαία της Φλώρινας. Το μέρος αυτό οι Φλωρινιώτες συνήθιζαν να το ονομάζουν «Γαλλικό Θέατρο».
Μετά το γωνιακά σπίτι του Βούλτσn, στην οδό Γιαννοπούλου ή Διαμάντι, είναι το σπίτι του Ιωάννη Σαμαρά, του Σίμου Κώτσιου και απέναντι παλιά ήταν ένα πανδοχείο. Στην άλλη γωνία στο ποτάμι ήταν το σπίτι του Αθανάσιου Κίγκου.
Συνεχίζοντας τον παραποτάμιο δρόμο, μετά το σπίτι του Κίγκου, είναι τα δυο σπίτια του Δημήτριου Νεδέλκου. Το επόμενο ήταν το σπίτι της Θωμαής Γκέκας, όπου ήπιε καφέ ο γνωστός ηθοποιός Ντίνος Ηλιόπουλος σε μια παραποτάμια βόλτα του, όταν είχε έρθει με κάποιο θίασο στη Φλώρινα, στο τέλος της δεκαετίας του 1950. Το σπίτι του Θεόδωρου (Τόνια) Τσιγαρίδα-Νικολάου ήταν γωνιακό στο αδιέξοδο δρομάκι. Σε αυτό ήταν τα σπίτια της Υπαπαντής Δογούλη, του Λάζου και του Στέφανου Δογούλη, του Νίκου, Γιώργου και του Δημήτρη Κατσάκη και στη γωνία το σπίτι του γουναρά και ζωγράφου Γιώργου Παυλίδη. Μετά ήταν τα σπίτια του Σπυράκη, του Δημήτρη Βέγλη, του Αντώνη Πισίρη, του Αναστάσιου Γρίβα, του Σπύρου Τριανταφύλλου και του Γιώργου Μπούρη. Στη συνέχεια ήταν το 2ο δημοτικό σχολείο και μετά το 1ο δημοτικό σχολείο. Το 1ο δημοτικό σχολείο ήταν το σπίτι του Ιζέτ Πασά, ο οποίος το πούλησε στην ελληνική κοινότητα. Κατασκευάστηκε στην δεκαετία του 1870 και κατεδαφίστηκε το 1979. Το 2ο δημοτικό σχολείο το έχτισε η ελληνική κοινότητα το 1905 και λειτουργεί και σήμερα.
Περνώντας από την μεγάλη γέφυρα, απέναντι υπάρχει μια παλιά πολυκατοικία, όπου κάποτε ήταν το σπίτι του Σίμου Τεμέλκου, όπου έμενε ο δάσκαλος Ιωάννης Δουγιάκης, από το Μοναστήρι. Το διπλανό σπίτι, που υπάρχει και σήμερα ήταν επίσης του Σίμου Τεμέλκου ή Φιλίππου, όπου κάποτε στεγάστηκε το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας, της Στέγης Φιλοτέχνων. Μετά ήταν το σπίτι του Χρήστου Σίσκου. Το σπίτι του Αντώνη Καραφυλλίδη ερειπωμένο σήμερα, και στο βάθος το σπίτι της Πάσω Καραφυλλίδου, που είχε πάπιες στο ποτάμι και γατιά στην αυλή της. Το σπίτι του Παπακωνσταντίνου, όπου έμεναν η Χρυσώ και ο σύζυγός της, ο μαέστρος Λάκης Αθανασίου. Το σπίτι και το εργαστήριο του Ζωγράφου Στερίκα Κούλη. Το σπίτι του Λάζαρου Ανδρέου, που είναι οικόπεδο σήμερα, το σπίτι του Γραικού και στο βάθος το σπίτι του Σταύρου Σάββα ή Μαλελή. Το σπίτι των αδελφών Αθανάσιου και Λάζαρου Σαπουντζή και μετά το γωνιακό αρχοντόσπιτο του Ιωάννη και του γιου του Τοτό Σαπουντζή, που χτίστηκε το 1905. Κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, την περίοδο 1916-18, σε αυτό το σπίτι στεγάστηκε η Λέσχη αξιωματικών του γαλλικού στρατού. Έξω από την Λέσχη σύχναζαν πολλά παιδιά, που κρατούσαν τα άλογα των γάλλων αξιωματικών, τα πότιζαν στο ποτάμι και εισέπρατταν τα φιλοδωρήματα. Αλλά και o σκηνοθέτης Θεόδωρος Αγγελόπουλος γύρισε μέσα σε αυτό το σπίτι κάποιες σκηνές της ταινίας «Το μετέωρο βήμα του πελαργού».

Κέιμενο: Δημήτρης Μεκάσης

2 σχόλια:

  1. Αγαπητέ Δημήτρη, καταπληκτικό το κείμενο με όλες τις λεπτομέρειές του. Το ευχαριστήθηκα όσο δεν μπορεί κανείς να φαντασθεί με τα ονόματα όλων όσων έζησαν και ζουν στην θαυμάσια αυτή γειτονιά το ονομαστό "Βαρόσι" που το θυμάμαι σαν σήμερα. Να είσαι καλά
    Σάκης Τυρπένου
    Τσιμισκή 92, θεσαλονίκη
    Τηλ. 2310235963, κιν. 6932541494

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μετά από τόσα χρόνια που λείπω από την γενέτηρά μου και από την πιο ωραία γειτονιά της Φλώρινας, όπου και βρίσκεται το πατρικό μου, του Βασιλείου Σιώτη, γύρισα πολλά χρόνια πίσω μέσω του υπέροχου αυτού κειμένου. Πραγματικά είναι από τις πιο λαογραφικές γειτονιές του νομού Φλώρινας. Ευχαριστώ για το κείμενο αυτό!

    Μαρία Σιώτου

    ΑπάντησηΔιαγραφή